Elipse
Powrót

Szkice

07.10.2013

Karolina Kaleta, laureatka Konkursu na Miniaturę Teatralną, o projekcie POCZUJ TO!

autorka: Karolina Kaleta

Kolejną odsłoną akcji TEATR. Poczuj to! realizowanego przez Opolski Teatr Lalki i Aktora im. Alojzego Smolki było artystyczne czytanie dramatu „W brzuchu wilka”. W ramach tego cyklu prezentowane są najciekawsze sztuki współczesne przygotowywane przez młodych reżyserów, a po prezentacji odbywa się rozmowa twórców i widzów, wśród których znaczący odsetek stanowili gimnazjaliści.

Sam projekt zaprzecza powszechnemu poglądowi, że brakuje dobrych tekstów skierowanych do nastoletniej widowni i dotykających jej problemów. Jak pokazuje przykład Roberta Jarosza (autora „Wnyka” „W beczce chowanego” oraz „W brzuchu wilka”) jest to dramaturgia na najwyższym poziomie, o wielowymiarowej strukturze i głębokim, metaforycznym znaczeniu, a jedynym jej ograniczeniem może być wyobraźnia reżysera. Nie stało się tak jednak w tym przypadku, Waldemar Raźniak, realizując swoją wizję, nie zapomniał, że przekaz jest wartością nadrzędną, niezależnie od tego, jak będzie przez widza interpretowany. Właśnie interpretacja kwestii poruszonych w utworze była przedmiotem gorącej dyskusji, która rozpoczęła się po prezentacji. Forma, jaką jest artystyczne czytania dramatu, zakłada niemal całkowitą rezygnację ze scenografii (poza białym płótnem z napisem „Niszcząc nie myśl o karze lecz o przyjemności”), elementy kostiumów są jedynie sygnałami i wskazówkami dla odbiorcy, a tło muzyczne ogranicza się do motywu z filmów Disney’a. Taki zabieg pozwala całkowicie skoncentrować się na tekście, który ma charakterystyczną dla tego autora zapętlającą się kompozycję i wielopłaszczyznową fabułę. Akcja dzieje się w różnych miejscach i czasie, wspólną osią dla wszystkich historii jest postać wilka, który jest jednocześnie bohaterem bajki o czerwonym kapturku, personifikacją zła oraz efektem aktu stworzenia dokonanego przez Czarną Dziurę. Każdy epizod kończy się takimi samymi słowami, swoistą mantrą, której znaczenie objawia się dopiero w ostatniej scenie. Wtedy także pozornie rozproszone zdarzenia zaczynają się ze sobą łączyć w przedziwną układankę, jednak ostateczny obraz, który powstanie z tych fragmentów, jest zależny wyłącznie od subiektywnego wrażenia konkretnego widza. W tej historii można doszukać się pytań o przyczynę istnienia zła, polemiki z leibnizowską filozofią optymizmu oraz koncepcją teodycei, zawarta jest tu też dogłębna analiza relacji międzyludzkich, zobojętnienia społeczeństwa i braku reakcji na przemoc. Poruszony zostaje temat miłości i potrzeby bliskości, które bywają równie piękne, co niebezpieczne, gdy zostają cynicznie wykorzystane. Otwarta pozostaje więc kwestia istnienia wartości uniwersalnych i bezdyskusyjnych. Dramat nie daje żadnej odpowiedzi, ale jednocześnie niczego nie narzuca. Tekst „W brzuchu wilka” zmusza jedynie do refleksji, ale to jego wielka zaleta.

Karolina I. Kaleta

Czytaj inne

Nic o nas bez nas

13.03.2024

O głosie dziecka w teatrze dla młodej widowni oraz sposobach pracy z dziećmi podczas realizacji spektakli pisze Katarzyna Lemańska.

Czytaj dalej

Od okresu melodii do okresu wyrazu – o komunikacji niewerbalnej z małymi odbiorcami i metodach tworzenia spektakli dla najnajów

28.12.2023

„Projekty artystyczne z użyciem czy to znaków polskiego języka migowego, opatentowanych metod takich jak bobomigi Danuty Mikulskiej, czy po prostu naturalnych znaków i gestów służą wspieraniu i budowaniu komunikacji autentycznej, spotkaniu twarzą w twarz, oraz zwracają uwagę na negatywne skutki popularyzacji komunikacji cyfrowej”.

Czytaj dalej

Jak pisać z młodzieżą, a nie tylko dla młodzieży? – case study z pisania sztuki „Wychowanie Fizyczne”.

14.12.2023

„Do każdej wyprawy należy się przygotować. Myślę, że do wyprawy mającej służyć researchowi do pisania sztuki – szczególnie”.

Czytaj dalej

Czy dzieci i wilki uratują świat? Relacje „istot głęboko czujących” w dramatopisarstwie Katarzyny Matwiejczuk dla młodej widowni

21.04.2023

„Katarzyna Matwiejczuk proponuje namysł nad ekologią głęboką, której przedstawicielami są dzieci. W przeciwieństwie do zwolenników ekologii płytkiej, świadomych realnych przecież zagrożeń ekologicznych, bohaterowie opisanych sztuk nie szukają doraźnych rozwiązań […]”.

Czytaj dalej

Niedorosłe dorosłości. Co o czasie, przemijaniu oraz dojrzewaniu mówią Pourveur, Park i Bukowski?

27.03.2023

O refleksji nad subiektywnością czasu i odkrywaniem siebie w różnych okresach życia w dramatach Pourvera, Parka i Bukowskiego.

Czytaj dalej

Poszukiwanie samej siebie. Strategie reprezentacji bohaterów w teatrze dla młodzieży

16.02.2023

„Teatr dla młodzieży musi spełnić oczekiwania jednej z najbardziej wymagających grup odbiorczych. Jak ciekawie przedstawić postawy światopoglądowe młodych bohaterów?”

Czytaj dalej

Nowy język. PJM w spektaklach dla dzieci

29.06.2022

Krytyczka Katarzyna Lemańska analizuje wykorzystanie polskiego języka migowego w najnowszej dramaturgii dla młodych odbiorców i odbiorczyń. Jak osoby tworzące sztukę performatywną dopasowują się do potrzeb zróżnicowanej widowni?

Czytaj dalej

Co będziesz robił w sąsiedniej celi? – kilka subiektywnych myśli o tym, jak się rozwijać jako autor lub autorka sztuk dla młodej widowni w Polsce

21.02.2022

Jak się rozwijać jako autor lub autorka sztuk dla młodego widza? W jaki sposób doskonalić warsztat? Gdzie szukać inspiracji i tematów? A przede wszystkim – jak dotrzeć na teatralne sceny?

Czytaj dalej

Wycofać się i przeczekać. Hikikomori jako strategia przetrwania?

29.12.2021

Radykalną formą odosobnienia jako sposobu życia i zarazem metodą radzenia sobie z problemami jest hikikomori. Zjawisko to stało się głównym tematem sztuki Holgera Schobera, która ukazała się w 31. zeszycie „Nowych Sztuk dla Dzieci i Młodzieży”. Dzieło austriackiego autora udowadnia, że współczesna dramaturgia przeznaczona dla młodej widowni nie stroni od tematyki zaangażowanej społecznie, antycypując szerzej nieznany problem socjologiczny, polegający na rewolucyjnym podważeniu dotychczasowych praktyk współbycia z innymi.

Czytaj dalej

O empatii w dramatach dla młodzieży. Przegląd

03.06.2020

Empatyzowanie z postaciami umożliwia podobieństwo przedstawionych w dramacie relacji między bohaterami czy trudnych decyzji do sytuacji, z jakimi spotykają się młodzi ludzie. W ten sposób postaci stają się reprezentantami młodych widzów, ale również ich potencjalnymi znajomymi, przyjaciółmi, odbiciem osób spotykanych w realnym życiu.

Czytaj dalej